Abiola Dosunmu

Mawɗo Abiola Dosunmu (ko Dosunmu-Elegbede-Fernandez wonnoo, jibinaa ko ñalnde 29 lewru juko hitaande 1947), ko debbo jom ngalu, jom renndoyankeewo, jom jawdi en aadaaji. Ko jiidaa e tiitooɗe laamu goɗɗe keewɗe, hannde omo jogii tiitoonde Erelu Kuti IV mo Lagos.

Abiola Dosunmu

ɓii aadama

Jinsu	debbum
Ɓii-leydiyankaaku	Naajeeriya
Innde	Abiola
Innde ɓesngu	Dosunmu
Ɗuubi daygo	29 Morso 1947
Ɗoforde	Kano
Wolde	Inngilisjo, Yarbankoore, Nigerian Pidgin
Sana'aji	businessperson
Janngi to	University of London

Nguurndam adanɗam

Abiola dosunmu jibinaa ko to Kano ñalnde 29 lewru juko hitaande 1947, e nder galle laamorɗo biyeteeɗo Omoba Adewunmi e Olori Adejoke Dosunmu mo duunde Lagos. Ko o iwdi Oba Dosunmu mo Lagos, ko ɗum waɗi ko o iwdi laamɗo Yoruba e laamɗo Bini.[1][2] Neene makko ko Iyalode mo Owu Egba.[3]

Erelu Kuti IV mo Lagos

Abiola Dosunmu waɗaama Erelu Kuti IV mo Lagos e juuɗe banndiraawo makko Oba Adeyinka Oyekan mo Lagos e hitaande 1980.[4] E nder ndee ɗoo darnde o woni ko e wonde yumma laamɗo kewu, o laami ko regent Lagos so laamɗo jooɗiiɗo oo maayii haa nde lomto mum suɓaa e kolees laamɓe. Gila ndeen o wonii Erelu Kuti ko ɓuri heewde e nguurndam makko, omo jogii darnde nde laamɓe laamɓe ummoriiɓe e galleeji laamɓe tan mbaawi heɓde.[5]

Ko ɓuri teeŋtude ko darnde e golle

To wuro Lagos

Golle laamu Erelu Kuti mo Lagos ina njeyaa heen:

Wontude koolaaɗo kuuɓal laamɓe aadaaji Lagos.

Wontude wasiyaaji e denndaangal geɗe renndo, ko wayi no rokkude tiitooɗe laamu aadaaji e teddungal.

Wontude gardiiɗo aadaaji pelle rewɓe Lagos (hono pelle luumo).

Wontude tergal e fedde laamɓe.

Nokku goɗɗo

Wontude tergal Ogboni to Egbaland

Wontude laamɗo yumma Ile-Ife

Daɗndude ɗaɓɓaande tiitoonde

Debbo gooto ina wiyee Dosunmu waɗii ɗaɓɓaande e tiitoonde Erelu Kuti. O maayi ko e hitaande 2019.[6]

Golle njulaagu

Dosunmu janngi njuɓɓudi njulaagu to Londres.[7] O wi'i kadi o "waylitii njulaagu Aso Oke gaadanteewu ngam wontude njulaagu miliyoŋaaji keewɗi dolaar ko woni hannde koo".[2] Abiola Dosunmu ɓamtu finaa-tawaa leñol Yoruba haa lesdi Naajeeriya bee Aso Oke. Caggal mum o wonii dekoratoor nder suudu sarɗiiji leydi Naajeeriya to London.[2] O udditi kadi boowal to laawol Bond to Londres.[2]

Sembe

Erelu, ko mbaydi mbaylaandi (mode) ina waɗi jokkere enɗam e agbada juutɗo mo rewɓe ɓoornotonoo e kitaale 80 e puɗal 90, ina jeyaa kadi e Abiola Dosunmu.[8] Gimijo Naajeeriya King Sunny Adé winndi gimol ngam teddingo Dosunmu tiitoonde "Biibire Kose Fowora".[9]

Teddungal e anndinde

Teddungal ngenndiwal Laamu Belsik.[2]

Njeenaari nguurndam jaaynde Vanguard[2]

Doktoraa tedduɗo, D.Cul-Doktoraa pinal e kewu 4ɓo duɗal jaaɓi haaɗtirde Igbinedion, Okada.[10]

Ardorde yeru Pan Afrik 2016 Teddungal /Icon of True Silent Mega Philanthropist in Afrik - E nder anndinde e weltinde darnde makko mawnde e mahngo ngenndi, e sosde golle keewɗe, e ballal makko e nder njuɓɓudi laamu, e ballondiral moƴƴal e sukaaɓe ɓe ngalaa semmbe, e golle sukaaɓe, e nder golle laamu e nuunɗal e nder golle makko, Ƴellitaare e Hisnude pinal e nafooje Afrik tawa ina jeyaa heen golle makko ɗe o waɗata ngam Alla, Neɗɗankaagal, Naajeeriya e Afrik.

Njeenaari Fedde Jaayndiyankooɓe Commonwealth.

Njeenaari duɗal jaaɓi haaɗtirde leydi Najeriya.

Njeenaari luulndo fedde janngooɓe Afrik hirnaange ngam ardaade yeru.

Nguurndam neɗɗo

Dosunmu resii Major Adekunle Elegbede, ɓe jibini ɓiɓɓe ɗiɗo, Kunle Elegbede e Adewunmi Elegbede. Dewgal ngal joofi ko nde Major Elegbede maayi e fuɗɗoode kitaale 1970.[11] Dosunmu hawri e mawɗo Antonio Deinde Fernandez, tergal Amaro jeyaaɗo e galle mawɗo Olumegbon to Lagos, e hitaande 1972. E oon sahaa, Fernandez ina resi debbo Ameriknaajo.[12] Dosunmu e Fernandez resndaama haa lesdi Naajeeriya haa suudu Oba Lagos nder lewru Abriil 1973 nder kewu ngu Naajeeriya'en mawbe tawtoraama hawtaade e Amiral Adekunle Lawal.[13] Ɓe ndañi ɓiɗɗo gooto, ɓiɗɗo debbo ina wiyee Antoinette Fernandez, ko binndoowo, filmoowo, golloowo lannda Green (Angalteer) jeyaaɗo to Londres. E hitaande 2007, Dosunmu yamiri e yeeso yimɓe fof nde Fernandez woppa huutoraade innde mum.[16]

Ƴeew kadi

Alaba lawson

Tuugnorgal

Yahri ko (2017-12-10). "Lagos ko ɓeydaare Benin – Erelu Dosunmu – Jaayɗe Punch”. Punndi.com. Keɓtinaa ko 2020-04-04.

1. "Erelu Dosunmu : Daande ngam anndinde ɓiɓɓe leydi Lagos". Kabaaru Vanguard. 18-01-2019. Ƴeewtaa ko 2020-01.
2. "E ko ɓuri duuɓi 70, miɗo woni suka, miɗo jogii hakkille no ngonirnoo-mi nii - Erelu Dosunmu". Punndi.com. 13 suwee 2020. Ƴeewtaa ko 1 noowammbar 2020.
3. "Dosunmu 70ɓiire ñalngu nguu waɗaama ñalnde aset". Siilo 25, 2017. Ƴeewtaa ko 28 Abriil 2020.
4. "Erelu Abiola Dosunmu: Laamɗo Debbo". suudu jaayndeeji.com. Heɓtinaama ñalnde 16 lewru Duujal, 2023.
5. "Erelu Abiola Dosunmu Woni O wirne To Lagos E Njolaande Yimɓe". nguurndam wuro.com. Ƴeewtaa ko 2020-01.
6. Erelu Lagos HRH Abiola Dosumu, ƴettaa ko ñalnde 2020-02-01
7. "ERELU DOSUNMU: Daande ngam anndinde ɓiɓɓe leydi Lagos – Livelyinfo". Moƴƴinaama gila e asli mum ñalnde 2019-02-02. Heɓtinaama 2020-04-02.
8. "[WERDE]: Laamiiɗo Naange Ade- 'Bibiire Kose."Fowora'".
9. "Jokkondir e ballal". Haala Nijeeri.com. Keɓtinaa ko 2020-04-04.
10. Eliteeji, The (23-09-2015). "ƁURƊO: No Erelu Abiola Dosunmu majjiri worɓe tato ɓe o ɓuri yiɗde e nder lebbi jeegom - Elites Naajeeriya". Teelitesng.com. Keɓtinaa ko 2020-04-04.
11. Barbara Fernandez V. Antonio Deinde Fernandez. "FERNANDEZ e Fernandez | 208 Koolaaɗo kuuɓal 329 (1988) | koolondiral3291514". Liggo.com. Heɓtinaama ñalnde 12-08-2022.
12. "Fernandez: E joofnirde 'veil ina ƴetta' - Kabaaru Vanguard". Ko adii.com. 16-09-2015. Keɓtinaa ko 2020-04-04.
13. "Haɓde e caɗeele keewal lannda Green Party fuɗɗotoo ko e suɓaade wakiliijo debbo ɓaleejo". Haako-haako jalboowo. Heɓtinaama ñalnde 27/01-2023.
14. "Antoinette Fernandees". IMDb. Keɓtinaa ko 13-12-2018.
15. "Erelu Dosumu salii haalde ko fayti e jom suudu mum maayɗo, Fernandez | Jaaynde Encomium". Enkomiyum.ng. Keɓtinaa ko 2020-04-04.