Jojjanɗe neɗɗo maa hakkeeji neɗɗo

Jojjanɗe neɗɗo (no wi’ee kadi hakkeeji maa foddeeji neɗɗo) ko alhaali yowitiiɗo e "jojjanɗe yummaaje e ndimaaku ngu kala Banii-Aadama hanndi e mum". E ko woowi kon, ko ɗee ɗoo geɗe ndimaaku limtetee nde haala jojjanɗe neɗɗo umminaa: jojjanɗe e baŋŋe ɓii-leydiyaagal (siwil) kanyum e dawro (polotigi), e piide misal jojjannde nguurndam e ndimaaku, heɓtaare anndingol miijo mum, fotondiral yeeso sariya. Hino jeyaa e mum kadi jojjanɗe yowitiiɗe e renndo e pinal, ɗum no huɓindii jojjanɗe tawnugol hoore mum e alhaali pinal, jojjannde nyamri, jojjannde golle, jojjannde jannde e needi.

Ko Bayyinaango Winndereyankeewo wonande Jojjanɗe Neɗɗo (Déclaration Universelle des Droits de l’Homme) tonngunoo alhaali jojjanɗe neɗɗo e bayyinaango mum maandiniingo. Kuulal aranal bayyinaango ngon ko ɗum fewjunoo: "Denndaangal Banii-Aaadama’en jibinaama ko ɓe jeyɓe hoore maɓɓe ko ɓe fotooɓe e ndimaaku e jojjanɗe. Hiɓe yeɗaa hakkille e yila, hiɓe haani huuwondirde e nder neene-gootoyaagal."