Alfaa Yaayaa: Ceertol hakkunde baylitte

Content deleted Content added
Small correction
Fixed grammar
Pese: Taƴtagol cinndel Taƴtagol jaaɓngal cinndel Android app edit
Gorol 1:
‮[[𞤊𞤭𞤤𞤫:𞤀𞤤𞤨𞤸𞤢 𞤒𞤢𞤴𞤢.𞤶𞤨𞤺|𞤼𞤸𞤵𞤲'𞤦|]]
[[File:Alpha Yaya.jpg|thumb|]]
 
'''𞤀𞤤𞤬𞤢𞥄 𞤒𞤢𞥄𞤴𞤢𞥄 𞤔𞤢𞤤𞥆𞤮''' 𞤳𞤮 𞤤𞤢𞤥𞤯𞤮 𞤣𞤭𞥅𞤱𞤢𞤤 [[𞤂𞤢𞤦𞤫]] 𞤱𞤮𞤲𞥆𞤮𞥅, 𞤬𞤫𞤱𞤲'𞤣𞤮 𞤣𞤢𞤱𞤤𞤢 𞤢𞤤𞤧𞤭𞤤𞤢𞤥𞤢𞥄𞤳𞤵 [[𞤊𞤵𞥅𞤼𞤢 𞤔𞤢𞤤𞤮𞥅]]. 𞤁𞤭𞥅𞤱𞤢𞤤 𞤂𞤢𞤦𞤫 𞤲'𞤺𞤢𞤤 𞤤𞤢𞥄𞤼𞤭𞤲𞤮 𞤬𞤢𞤴𞤣𞤢 𞤬𞤫𞤷𞥆𞤫𞤪𞤫 𞤊𞤵𞥅𞤼𞤢 𞤔𞤢𞤤𞤮𞥅, 𞤸𞤢𞤳𞥆𞤫𞥅 𞤳𞤮 𞤲'𞤺𞤢𞤤 𞤴𞤢𞥄𞤶𞤵𞤲𞤮𞥅, 𞤼𞤫𞤲𞤼𞤭𞥅 𞤩𞤢𞥄𞤱𞤮 𞤣𞤢𞤸𞤵𞤺𞤮𞤤 𞤤𞤫𞤴𞤯𞤫𞥅𞤤𞤫 𞤶𞤢𞤲𞤢𞤲𞤫 𞤱𞤢𞤲𞤮 𞤤𞤫𞤴𞤣𞤭 𞤅𞤫𞤩𞥆𞤫 (𞤃𞤢𞤲𞤣𞤭𞤲𞤳𞤮𞥅𞤩𞤫) 𞤐'𞤘𞤢𞥄𞤦𞤵.
'''Alfaa Yaayaa Jallo''' ko lamɗo diiwal [[Labe]] wonnoo, fewndo dawla alsilamaaku [[Fuuta Jaloo]]. Diiwal Labe ngal laatino fayda feccere Fuuta Jaloo, hakkee ko ngal yaajunoo, tentii ɓaawo dahugol leyɗeele janane wano leydi Seɓɓe (Manndinkooɓe) Ngaabu.
 
𞤌 𞤶𞤭𞤦𞤭𞤲𞤢𞥄 𞤫 𞤸𞤭𞤼𞤢𞥄𞤲'𞤣𞤫 [[𞥑𞥘𞥕𞥐]], 𞤺𞤫𞤯𞤢𞤤 𞤑𞤵𞤥𞤢𞤲𞤷𞤮 𞤩𞤭𞤯𞥆𞤮 𞤣𞤫𞤦𞥆𞤮 𞤤𞤢𞤥𞤯𞤮 𞤐'𞤘𞤢𞥄𞤦𞤵 𞤮𞤲 𞤔𞤢𞤲𞤳𞤫 𞤏𞤢𞥄𞤤𞤭. 𞤌 𞤫𞤼𞤭𞥅 𞤧𞤮𞤪𞤼𞤵𞤺𞤮𞤤 𞤣𞤭𞥅𞤱𞤢𞤤 𞤥𞤢𞤳𞥆𞤮 𞤲'𞤺𞤢𞤤 𞤫 𞤤𞤢𞥄𞤥𞤵 𞤚𞤭𞤥𞤦𞤮 𞤲'𞤺𞤵𞤲. 𞤌 𞤼𞤢𞤱𞤢𞤲𞤮 𞤫 𞤶𞤢𞤲𞤬𞤭𞥅𞤩𞤫 𞤀𞤤𞤥𞤢𞥄𞤥𞤭 𞤄𞤮𞥅𞤳𞤢𞤪 𞤄𞤭𞤪𞤮 𞤩𞤫𞤲. 𞤐'𞤁𞤫 𞤮 𞤼𞤢𞤱𞤲𞤮𞥅 𞤊𞤢𞤪𞤢𞤲𞤧𞤭𞥅𞤩𞤫 𞤩𞤫𞤲 𞤫𞤩𞥆𞤭𞥅 𞤣𞤢𞤸𞤵𞤺𞤮𞤤 𞤊𞤵𞥅𞤼𞤢 𞤴𞤫𞤱𞤢 𞤤𞤢𞥄𞤥𞤵 𞤀𞤤𞤥𞤢𞥄𞤥𞤭𞥅𞤩𞤫 𞤩𞤫𞤲, 𞤮 𞤲'𞤣𞤢𞥄𞤪𞤭 𞤲𞤮 𞤮 𞤺𞤮𞤤𞥆𞤭𞤣𞤭𞤪𞤢 𞤫 𞤥𞤢𞤩𞥆𞤫 𞤬𞤭𞥅 𞤲𞤮 𞤮 𞤣𞤢𞤲𞤣𞤭𞤪𞤢 𞤤𞤢𞥄𞤥𞤵 𞤥𞤢𞤳𞥆𞤮 𞤲'𞤺𞤵𞤲. 𞤑𞤮 𞤲'𞤣𞤫𞤲 𞤬𞤢𞤤𞤶𞤫𞤪𞤫 𞤥𞤢𞤱𞤲'𞤣𞤫 𞤸𞤫𞤩𞤵𞤲𞤮𞥅 𞤢𞤪𞤣𞤭𞥅𞤩𞤫 𞤊𞤵𞥅𞤼𞤢 𞤩𞤫𞤲 𞤸𞤫𞥅𞤱𞤩𞤫 𞤫 𞤲'𞤺𞤵𞤲 𞤶𞤢𞤥𞤢𞥄𞤲𞤵: 𞤩𞤫 𞤢𞤲𞤣𞤢𞥄 𞤬𞤫𞥅𞤪𞤫 𞤦𞤮𞤲𞤣𞤫 𞤊𞤢𞤪𞤢𞤲𞤧𞤭𞥅𞤩𞤫 𞤩𞤫𞤲 𞤳𞤮 "𞤣𞤭𞤾𞤭𞤧𞤫𞤪 𞤨𞤮𞤵𞤪 𞤪égn𞤫𞤪" (𞤱𞤢𞤣𞥆𞤭𞤲'𞤣𞤭𞤪𞤢 𞤤𞤢𞥄𞤥𞤮𞥅), 𞤫 𞤥𞤢𞥄𞤲𞤢𞥄 𞤳𞤮 𞤢𞤣𞥆𞤵𞤺𞤮𞤤 𞤤𞤵𞤪𞥆𞤢𞤤 𞤸𞤢𞤳𞥆𞤵𞤲'𞤣𞤫 𞤩𞤭𞤩𞥆𞤫 𞤤𞤫𞤴𞤣𞤭 𞤬𞤭𞥅 𞤲𞤮 𞤶𞤮𞤯𞥆𞤭𞤲𞤭𞤪𞤢 𞤲'𞤶𞤢𞤺𞥆𞤵 𞤥𞤵𞤲 𞤫 𞤸𞤮𞥅𞤪𞤫 𞤥𞤢𞤩𞥆𞤫. 𞤐'𞤁𞤫 𞤊𞤢𞤪𞤢𞤲𞤧𞤭𞥅𞤩𞤫 𞤩𞤫𞤲 𞤬𞤮𞥅𞤤𞤵𞤲𞤮𞥅 𞤄𞤮𞥅𞤳𞤢𞤪 𞤄𞤭𞤪𞤮 𞤳𞤢 𞤸𞤢𞤪𞤫 𞤆𞤮𞥅𞤪𞤫𞤣𞤢𞥄𞤳𞤢 𞤫 𞤸𞤭𞤼𞤢𞥄𞤲'𞤣𞤫 𞥑𞥘𞥙𞥖 𞤩𞤫 𞤭𞤥𞥆𞤢𞤲𞤭𞥅 𞤬𞤮𞤤𞥆𞤭𞤪𞤺𞤮𞤤 𞤤𞤢𞤥𞤩𞤫 𞤣𞤭𞥅𞤱𞤫 𞤱𞤢𞤤𞥆𞤵𞤲𞤮𞥅𞤩𞤫 𞤩𞤫 𞤺𞤮𞥅𞤼𞤮 𞤺𞤮𞥅𞤼𞤮 𞤳𞤢𞤻𞤵𞤲 𞤫 𞤧𞤫𞥅𞤳𞤵𞤺𞤮𞤤 𞤤𞤫𞤴𞤯𞤫 𞤥𞤢𞤩𞥆𞤫 𞤱𞤢𞤼𞥆𞤢 𞤨𞤢𞤼𞥆𞤢𞤤𞤮𞤴 𞤨𞤢𞤼𞥆𞤢𞤤𞤮𞤴. 𞤉 𞤸𞤭𞤼𞤢𞥄𞤲'𞤣𞤫 𞥑𞥙𞥐𞥕 𞤩𞤫 𞤶𞤢𞤲𞤬𞤭𞥅 𞤀𞤤𞤬𞤢𞥄 𞤒𞤢𞥄𞤴𞤢𞥄 𞤩𞤫 𞤫𞤺𞥆𞤭𞤲𞤭𞤪𞤭 𞤥𞤮 𞤁𞤢𞤸𞤮𞤥𞤫. 𞤇𞤢𞥄𞤱𞤮 𞤯𞤵𞤲 𞤩𞤫 𞤢𞤪𞤼𞤭𞤪𞤭 𞤥𞤮 𞤊𞤵𞥅𞤼𞤢 𞤳𞤮𞤲𞤮 𞤮 𞤬𞤵𞤯𞥆𞤭𞥅 𞤫𞤩𞥆𞤭𞤲'𞤣𞤢𞥄𞤣𞤫 𞤬𞤭𞥅 𞤣𞤢𞤪𞤼𞤢𞤺𞤮𞤤 𞤤𞤢𞥄𞤥𞤵 𞤆𞤮𞤪𞤼𞤮 𞤲'𞤺𞤵𞤲. 𞤆𞤮𞤪𞤼𞤮𞥅𞤩𞤫 𞤩𞤫𞤲 𞤸𞤵𞤤𞤭 𞤣𞤢𞤪𞤶𞤢 𞤥𞤢𞤳𞥆𞤮 𞤸𞤵𞤤𞤭 𞤱𞤮𞤼𞤢 𞤮 𞤥𞤵𞤪𞤼𞤭𞤲 𞤤𞤫𞤴𞤣𞤭 𞤲'𞤣𞤭𞤲. 𞤇𞤫 𞤲𞤢𞤲𞤺𞤭𞤼𞤭 𞤥𞤮 𞤩𞤫 𞤫𞤺𞥆𞤭𞤲𞤭𞤪𞤭 𞤥𞤮 𞤲'𞤺𞤮𞤤 𞤯𞤮𞥅 𞤤𞤢𞥄𞤱𞤮𞤤 [[𞤃𞤮𞤪𞤭𞤼𞤢𞤲𞤭]]. 𞤑𞤮 𞤯𞤮𞤲 𞤮 𞤬𞤢𞥄𞤼𞤭𞥅 𞤫 𞤸𞤭𞤼𞤢𞥄𞤲'𞤣𞤫 𞥑𞥙𞥑𞥒. [[𞥑𞥙𞥖𞥙]] 𞤤𞤢𞥄𞤥𞤵 𞤆𞤁𞤘 (𞤅𞤫𞥅𞤳𞤵 𞤚𞤵𞥅𞤪𞤫𞥅) 𞤢𞤪𞤼𞤭𞤪𞤭 𞤬𞤵𞤪𞤫𞥅 𞤥𞤢𞤳𞥆𞤮 𞤮𞤲 𞤳𞤢𞤲𞤳𞤮 𞤫 [[𞤀𞤤𞤥𞤢𞥄𞤥𞤭 𞤅𞤢𞥄𞤥𞤮𞤪𞤭]] 𞤘𞤭𞤲𞤫. 𞤖𞤭𞤩𞤫 𞤦𞤫𞤤𞤲𞤢𞥄 𞤦𞤫𞤪𞤯𞤫 𞤑𞤢𞤥𞤫𞤪𞤵𞤲 𞤳𞤢 𞤤𞤢𞥄𞤥𞤮𞤪𞤣𞤫 [[𞤑𞤮𞤲𞤢𞥄𞤳𞤭𞤪𞤭]]. 𞤒𞤭𞤥𞤪𞤫 𞤲'𞤺𞤫𞤲𞤣𞤭𞤴𞤢𞤲𞤳𞤮𞥅𞤪𞤫 (𞤖𞤴𞤥𞤲𞤫 𞤐𞤢𞤼𞤭𞤮𞤲𞤢𞤤) 𞤘𞤭𞤲𞤫 𞤲'𞤣𞤫𞤲 𞤳𞤮 𞤫 𞤺𞤭𞤥𞤮𞤤 "𞤁𞤫𞥅𞤥𞤢𞤲𞤳𞤢𞤲" 𞤼𞤵𞥅𞤺𞤭𞥅: 𞤳𞤮 𞤶𞤫𞤤𞤭𞥅𞤩𞤫 𞤃𞤢𞤲𞤣𞤭𞤲𞤳𞤮𞥅𞤩𞤫 𞤴𞤭𞤥𞤢𞤲𞥆𞤮𞥅 𞤀𞤤𞤬𞤢𞥄 𞤒𞤢𞥄𞤴𞤢𞥄 𞤲'𞤺𞤮𞤤 𞤺𞤭𞤥𞤮𞤤.
O jibinaa e hitaande [[1850]], geɗal Kumanco ɓiɗɗo debbo lamɗo Ngaabu on Janke Waali. O etii sortugol diiwal makko ngal e laamu Timmbo ngun. O tawano e janfiiɓe Almaami Bookar Biro ɓen. Nde o tawnoo Faransiiɓe ɓen eɓɓii dahugol Fuuta yewa laamu Almaamiiɓe ɓen, o ndaari no o gollidira e maɓɓe fii no o danndira laamu makko ngun. Ko nden faljere mawnde heɓunoo ardiiɓe Fuuta ɓen heewɓe e ngun jamaanu: ɓe anndaa feere bonnde Faransiiɓe ɓen ko "diviser pour régner" (waddindira laamoo), e maanaa ko addugol lurral hakkunde ɓiɓɓe leydi fii no joɗɗinira njaggu mun e hoore maɓɓe. Nde Faransiiɓe ɓen foolunoo Bookar Biro ka hare Pooredaaka e hitaande 1896 ɓe immanii follirgol lamɓe diiwe wallunooɓe ɓe gooto gooto kanyun e seekugol leyɗe maɓɓe watta pattaloy pattaloy. E hitaande 1905 ɓe janfii Alfaa Yaayaa ɓe egginiri mo Dahome. Ɓaawo ɗun ɓe artiri mo Fuuta kono o fuɗɗii eɓɓindaade fii dartagol laamu Porto ngun. Portooɓe ɓen huli darja makko huli wota o murtin leydi ndin. Ɓe nanngiti mo ɓe egginiri mo ngol ɗoo laawol [[Moritani]]. Ko ɗon o faatii e hitaande 1912. [[1969]] laamu PDG (Seeku Tuuree) artiri furee makko on kanko e [[Almaami Saamori]] Gine. Hiɓe belnaa berɗe Kamerun ka laamorde [[Konaakiri]]. Yimre ngenndiyankoore (Hymne National) Gine nden ko e gimol "Deemankan" tuugii: ko jeliiɓe Manndinkooɓe yimannoo Alfaa Yaayaa ngol gimol.
𞤖𞤢𞤲𞤣𞤫 𞤸𞤢𞤲𞤣𞤫 [[𞤘𞤭𞤲𞤫]] 𞤲𞤮 𞤧𞤫𞤥𞤦𞤭𞤲𞤭 𞤬𞤭𞥅 𞤀𞤤𞤬𞤢𞥄 𞤒𞤢𞥄𞤴𞤢𞥄 𞤰𞤫𞤼𞥆𞤭𞤪𞤭 𞤥𞤮 𞤱𞤢 𞤽𞤢𞤲𞤢𞥄𞤶𞤮 𞤤𞤫𞤴𞤣𞤭 𞤲'𞤣𞤭𞤲 𞤥𞤢𞤱𞤯𞤮 𞤳𞤮𞤲𞤮 𞤼𞤢𞥄𞤪𞤭𞥅𞤳𞤢 𞤥𞤢𞤳𞥆𞤮 𞤮𞤲 𞤸𞤮𞤤𞥆𞤭𞤼𞤭𞥅 𞤱𞤮𞤲𞤣𞤫 𞤸𞤭𞤥𞤮 𞤼𞤢𞤱𞤢𞥄 𞤫 𞤦𞤮𞤲𞥆𞤵𞤲𞤮𞥅𞤩𞤫 𞤣𞤢𞤱𞤤𞤢 𞤥𞤮 𞤑𞤢𞤪𞤢𞤥𞤮𞤳𞤮 𞤀𞤤𞤬𞤢𞥄 𞤧𞤭𞤲𞤷𞤵𞤲𞤮𞥅 𞤮𞤲 𞤧𞤢𞤦𞤵 𞤳𞤮 𞤤𞤵𞤪𞥆𞤫 𞤫 𞤶𞤢𞤲𞤬𞤢𞥄𞤶𞤭 𞤸𞤢𞤳𞥆𞤵𞤲'𞤣𞤫 𞤴𞤫𞥅𞤧𞤮𞥅𞤩𞤫 𞤊𞤵𞥅𞤼𞤢 𞤩𞤫𞤲 𞤼𞤮 𞤹𞤢𞤪𞤲𞤵 𞥑𞥙𞤢𞤩𞤮 𞤤𞤮'𞤭𞤲𞤭 𞤼𞤵𞤺𞤢𞤤𞤫 𞤮𞤲 𞤣𞤢𞤱𞤤𞤢 𞤵𞤣𞥆𞤭𞤼𞤢𞤲𞤭 𞤳𞤮𞤤𞤮𞤲𞤢𞥄𞤳𞤵 𞤤𞤢𞥄𞤱𞤮𞤤.
Hannde hannde [[Gine]] no semmbini fii Alfaa Yaayaa ƴettiri mo wa ŋanaajo leydi ndin mawɗo kono taariika makko on hollitii wonnde himo tawaa e bonnunooɓe dawla mo Karamoko Alfaa sincunoo on sabu ko lurre e janfaaji hakkunde yeesooɓe Fuuta ɓen to qarnu 19aɓo lo'ini tugale on dawla udditani kolonaaku laawol.
 
[[𞤕𞤢𞤼é𞤺𞤮𞤪𞤭𞤫:𞤒𞤭𞤥𞤩𞤫]]
[[Catégorie:Yimɓe]]
[[𞤕𞤢𞤼é𞤺𞤮𞤪𞤭𞤫:𞤘𞤭𞤲𞤫]]
[[Catégorie:Gine]]