Bul Muttaar (Bou El Mogdad): Ceertol hakkunde baylitte
Content deleted Content added
Créé en traduisant la page « Bou El Mogdad » |
Créé en traduisant la page « Bou El Mogdad » |
||
Gorol 7:
Duuɓi noogaas ko kaŋko woni nantinoowo, binndoowo e piranoowo laamu Senegaal e ɗemngal arabeeere, omo teskaa e wonde-mo baawɗo renndinde diine makko Lislaam e ɗooftaagol makko laamu njiimaandi nguu.
Kadi ko o jilyiilo ɗoftoowo Vincent e nder Adrar ([[Muritani]]) tuggi Siilo haa Korse 1860, kono tawtoreede ɗum ufuse katolik addii heen tuumamuuya kisa lappol ngol laataaki. Ɓe korii yettaade Atar e Chinguetti. Buu El Mogdaad kisa ɗoon aadondiri e maɓɓe addude ballal mum ngam waɗde ngol-ɗoon lappol tacco-saharaa so naattude e wutte hajjiyaŋke gonɗo e laawol feewde Makka. E oon tuma, laamu nguu ena wondi e ngoƴa mawka baɗte doolnugol gowole jihaadi de [[Alahajji Umaru Taal|Alahajji Sayku Umar Taal]] kadi ena sikki nde Buu El Mogdaad arti arti kala ena kufii tiitoonde ''Al Hajji'' – ko weeɓaano oon sahaa e Afril ɓaleeri – ena gasa ɗum wonana ɓeydaare e njiimaandi Farayse e dow Sénégal, ko ɗum kadi kaŋko o miijii : « Ngol kajjugol ena waawi ɓeyda ngartam sabu maa annde ko e njiimaandi Farayse ngol waɗi ».
Hay sinno ngol-ɗoon lappol alaa ko addi e ngartam wonande jilyilooji palɗe taccaaɗe ɗee, ngol heɓii yuɓɓineede no haanirta kadi Buu El Mogdaad arti e Sénégal e maayirɗe 1861.
E hitaande 1869 o jeyaama e lappi walla nulanɗe 22 kisa, caggal duuɓi 23 golle e ɗooftagol, o toɗɗaa ufuse e Légion d'honneur.
Buu El Mogdaad yalti golle laamu e 1879 rewi heen lebbi seeɗa, e 1880, o toɗɗaa ''tamsiir'' e ''ǧadi'' to Sen-Liwi. O saŋkii ko e ndeen hitaande.
[[Fichier:Barrage_de_Diama.jpg|vignette|200x200px|Laana ''Buu El Mogdad'' tuma ɓennata ɓiltorde baaraas Jamaa]]
Galle ɓooyɗo, gonɗo wiidnde, ɗo o hoɗnoo kadi ɗo o jaɓɓotonoo seerenɓe ummotooɓe [[Muritani]] nana sara tufnde Roume, e collo ko wonnoo mbedda Boufflers, hannde mbedda Duudou Sek Buu El Mogdaad.
''Buu El Mogdaad'' ko innde laana mbaɗatnooka rusooji marsandiis e yimɓe e maayo Senegaall hakkunde 1950 e 1970. Hannde mbaɗtaaka laana kaymbal, ka nawat yilliyaŋkooɓe to [[Ndar|Sen-Liwi]], to Parc national des oiseaux du Djoudj, to Richard-Toll, Dagana e Podor.
== Ciife e duttorɗe ==
Line 18 ⟶ 28:
* Afrique-Occidentale française
* Histoire du Sénégal
=== Ciimtoordam ===
* (en) Benjamin N. Lawrance, Emily Lynn Osborn et Richard L. Roberts, (dir.), ''Intermediaries, interpreters, and clerks: African employees in the making of colonial Africa'', University of Wisconsin Press, Madison, Wisc., 2006, VIII-332 p. <small style="line-height:1em;">(ISBN <nowiki><span class="nowrap">0-299-21950-X</span></nowiki>)</small>
* Yves-Jean Saint-Martin, ''Le Sénégal sous le Second Empire'', Karthala, Paris, 2000, p. 268-270 (<nowiki>ISBN 2865372014</nowiki>)
=== Jokkorɗe
* « Voyage dans l’Adrar et retour à Saint-Louis, 1860, par M. Vincent, capitaine d’Etat-Major », ''Le Tour du monde'', 1er semestre 1861, p. 49-64 [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k343789 en ligne sur Gallica]
Line 30 ⟶ 42:
{{DEFAULTSORT:Mogdad, Bou El}}
[[Catégorie:Buu el mogdaad]]
[[Catégorie:Sen-liwi]]
[[Catégorie:Ndar]]
[[Catégorie:Maayɗo 1880]]
[[Catégorie:Daartol senegaal]]
[[Catégorie:Bul muttaar]]
[[Catégorie:Podoor]]
[[Catégorie:Dagana]]
[[Catégorie:Laana]]
[[Catégorie:Hayyoo bul]]
[[Catégorie:Laanel julaaɓe]]
|