Stephen Opuni
Stephen Kwabena Opuni ko doktoor cellal leydi Gana, kadi ko gonnooɗo hooreejo fedde kakawo leydi Gana.[1][2]
| Jinsu | gorko  |
|---|---|
| Ɓii-leydiyankaaku | Gana |
| Innde | Stephen, Kwabena |
| Ɗoforde | Brong-Ahafo Region |
| Wolde | Inngilisjo |
Nguurndam e jaŋde puɗɗagol Stephen Kwabena Opuni jibinaa ko to Sunyani, laamorgo diiwaan Bono (Diiwaan Brong Ahafo wonnoo), Ganaa. Yumma makko jeyanoo ko Dormaa Babianeha, saraaji Dormaa Ahenkro to Diiwaan Brong Ahafo. Baaba makko, Nicholas Hayford Kwabena Opuni, ko kanko woni hooreejo diiwaan Brong Ahafo e nder lannda yimɓe kawtal Kwame Nkrumah (CPP) e hitaande 1966 [3] [4] .
E gardagol gonnooɗo hooreejo leydi John Dramani Mahama, Dr. Opuni toɗɗaama hooreejo fedde kakawo leydi Ghana. Toɗɗagol makko fuɗɗii ko e lewru noowammbar 2013. Ko adii nde o toɗɗaa hooreejo fedde nde, Opuni ina gollinoo e njuɓɓudi nguura e leɗɗe, ɗo o woni hooreejo njuɓɓudi ndii.[5]
Ko tuumaa ko fenaande Opuni ina tuuma wonde ina jeyaa e ko addani leydi Ganaa waasde jogaade ngalu.[6] Jaagorɗo leydi Ghana, Gloria Akuffo hollitii wonde gonnooɗo hooreejo COCOBOD Dr. Stephen Opuni ina waawi ñaaweede duuɓi 25 so tawii o heɓii bonannde.[1]
E gardagol Opuni, wonno ko tuumeede fenaande ummoraade e pelle nafooje ceertuɗe. Tobinco Pharmaceuticals meeɗiino ƴettude tuumeede ƴaañde jaayndeyaagal ummoraade e biro mawɗo FDA e oon sahaa mo hooreejo leydi ndii naatni heen Senngo gollooɓe ndema (GAWU) kadi ina jokki e ƴellitde kulhuli e won e njuɓɓudi bonndi e golle bonɗe e les njiimaandi gonnooɗo mawɗo FDA, jooni ko CEO COCOBOD.[5] GAWU e ICU ina cikki wonde fenaande to COCOBOD ina jokki e peewnugol kakawo e nder leydi ndii, kono won gollotooɓe to Board ɓee njuppii e deftordu mawɗo mum en, ina njuurnitoo ko haalaa koo. Tuume Opuni tuumaama e 27 ñaawoore ngam saabaade ŋakkeende ngalu e nder leydi ndi. Won e tuume ɗee ko njulaagu kaalis, bonnude sariyaaji coodguuli e fenaande e fenaande. Dowla oo wiyi ina tabitina wonde Seidu Agongo waɗii ceede 25 000 cedis e nder konte Stephen Kwabena Opuni ngam wallitde dokkal ngal.[7] Kadi, Hakkunde lewru Yarkomaa 2014 e lewru Noowammbar 2014, kanko, e wiyde Dowla oo, o wallitnoo Seidu Agongo e Agricul Ghana Ltd ngam fenaande COCOBOD fotde 43 120 000 GHS.[1] Kadi, hakkunde noowammbar 2014 e noowammbar 2015, Dr Opuni hawri e Agongo e ndema ngam foolde COCOBOD fotde 75 289 314,72 GHS
Kitta Wiɗtooji ko faati e tuume ɗe Opuni tuumaa ɗee puɗɗii ko e hitaande 2017 caggal nde lannda New Patriotic (NPP) toɗɗaa e laamu. E lewru feebariyee 2017, jawdi Opuni nanngaama, konte banke mum ndartinaama e juuɗe Biro toppitiiɗo faggudu e bonanndeeji yuɓɓooji (EOCO) ina ɗaminaa maa joofni wiɗtooji jowitiiɗi e njulaagu fenaande e nder laamu makko.[8] Wiɗto adanngo ngoo yahri ko ɓuri heewde e hitaande 2017. Ñaawoore makko adannde ndee ko mawɗo awokaaji dowla oo, hono Evelyn D. Keelson.
Tuugnaade e tuume e tuumeeji baɗaaɗi e Stephen Opuni ko adii, ñaawoore hesere ina jogori udditeede e hitaande 2023 caggal nde ñaawoowo keso toɗɗaa.[9][10] E lewru marse 2023, ñaawoowo biyeteeɗo Kwasi Anokye Gyimah ƴetti ñaawoore ndee, o wiyi yo ñaawoore ndee fuɗɗo sabu nde tuumaama ko nde fenaande.[11]
Tuugnorgal
"Opuni ina jogori faweede duuɓi 25 kaso – Gloria Akuffo". "Stefan Opuni, taariiha maako". www.web.com. Ƴeewtaa ko 2023-09-09. "Opuni majjii yumma mum". Jaaynde. Heɓtinaama ñalnde 30-06-2018. nate.com.gh. "Mo woni Doktoor Stephen Kwabena Opuni?". Grafik e Enternet. Heɓtinaama ñalnde 30-06-2018. "Daartol Opuni: No ɗum fuɗɗorii e ɗo ngonɗen haa jooni » Eɓɓaande nuunɗal Ghana". www.tiigana.orgo. Heɓtinaama ñalnde 11-06-2023. "Dr. Stephen Opuni ñaawaama 27 ñaawoore ngam saabaade ŋakkeende kaalis". Ganaa hannde. Heɓtinaama ñalnde 30-06-2018. Tornyi, Emanuyel. "Janngu 27 tuume ɗe Dr Stephen Opuni tuuma". Keɓtinaa ko ñalnde 18/08/2018. "Daartol Opuni: No ɗum fuɗɗorii e ɗo ngonɗen haa jooni » Eɓɓaande nuunɗal Ghana". www.tiigana.orgo. Heɓtinaama ñalnde 12-07-2023. "Aawoowo keso oo jokki ñaawoore Opuni haa ñalnde 25 sulyee". Citinewsroom – Kabaaru kuuɓtodinɗo e nder leydi Ganaa. 12-07-2023. Heɓtinaama ñalnde 12-07-2023. "Opuni, ñaawoore Agongo fuɗɗotoo ko gila e fuɗɗoode caggal duuɓi 6 – Kuule ñaawoore kese". www.laabi weltaare am.com. Heɓtinaama ñalnde 12-07-2023. "Cour d'appel woppii kuulal ngam fuɗɗaade ñaawoore Opuni gila e fuɗɗoode". Citinewsroom – Kabaaru kuuɓtodinɗo e nder leydi Ganaa. 2023-07-03. Heɓtinaa ko ñalnde 19-07-2023.